臺(tái)【未集下】【至部】 康熙筆畫:8畫,部外筆畫:2畫
〔古文〕?《廣韻》徒哀切《集韻》《韻會(huì)》《正韻》堂來切,音苔?!墩f文》觀四方而高者?!夺屆放_(tái),持也。築土堅(jiān)高,能自勝持也。《爾雅·釋宮》闍謂之臺(tái)。《註》積土四方也。《禮·月令》仲夏之月,可以處臺(tái)榭?!妒琛贩e土爲(wèi)之,所以觀望?!段褰?jīng)要義》天子三臺(tái),靈臺(tái)以觀天文,時(shí)臺(tái)以觀四時(shí),圃臺(tái)以觀鳥獸。
《古今注》城門皆築土爲(wèi)之。累土曰臺(tái),故亦謂之臺(tái)門。
官名。《正字通》袁紹傳,三臺(tái)註:漢官尚書爲(wèi)中臺(tái),御史爲(wèi)憲臺(tái),謁者爲(wèi)外臺(tái)。
漢百官表註:禮樂官知禮容,故禮部稱容臺(tái)。
王彥威爲(wèi)曲臺(tái)新禮三十卷:故太常稱曲臺(tái)。
漢秘書監(jiān)曰蕓臺(tái),唐改祕(mì)書爲(wèi)麟臺(tái),唐百官志門下省曰鸞臺(tái),宋銀臺(tái)司掌受天下奏狀。
《博雅》臺(tái),支也。
賤者之稱。《左傳·昭七年》僕臣臺(tái)。《註》皁輿,隷僕之至者也?!睹献印飞w自是臺(tái)無饋也?!对]》臺(tái),賤官,主使令者。
《輟耕錄》婢役于婢者,謂之重臺(tái)?!短K軾·梅花詩》天敎桃李作輿臺(tái)。
《博雅》臺(tái),輩也。
《揚(yáng)子·方言》臺(tái),敵延也。東齊海岱之閒曰臺(tái),自關(guān)而西秦晉之閒,物力同者謂之臺(tái)敵。
《莊子·庚桑楚》不可內(nèi)於靈臺(tái)。《註》靈臺(tái)者,心也。
姓。漢侍中臺(tái)佟。
澹臺(tái),複姓。
《字彙補(bǔ)》古謂陵墓?fàn)?wèi)臺(tái),如鄴都之三臺(tái),山海經(jīng)帝堯臺(tái),帝嚳臺(tái)是也。
咍臺(tái),卽臺(tái)之聲也。《世說》許噪於丞相帳,咍臺(tái)大鼾?!锻ㄑ拧穮跖_(tái),晉人常語也。
山名?!遁浀刂尽肺迮_(tái)山,在雁門郡?!渡胶=?jīng)》鹿臺(tái)之山。《註》今名麓臺(tái)山?!痘茨献印さ匦斡?xùn)》濟(jì)出王屋,時(shí)泗沂出臺(tái)臺(tái)術(shù)。《註》時(shí)泗沂,皆水名。臺(tái)臺(tái)術(shù),皆山名?!侗阕印さ勤炀怼肺魪埳w蹹及偶高成,二人竝精思於雲(yún)臺(tái)山石室中。
神名。《左傳·昭元年》昔金天氏有裔子,曰昧,爲(wèi)冥師,生允格臺(tái)駘。臺(tái)駘,汾神也?!渡胶=?jīng)》休與之山,其上有石焉,名曰帝臺(tái)之棋。《註》郭曰:帝臺(tái),神人名。
漸臺(tái),星名也。
宮殿名。《鄒陽·上吳王書》秦倚曲臺(tái)之宮,懸衡天下?!度o黃圖》未央有曲臺(tái)殿。
草名?!稜栄拧め尣荨钒?,冰臺(tái)?!妒琛钒?,一名冰臺(tái),卽今艾蒿也?!对姟ば⊙拧纺仙接信_(tái)。《傳》臺(tái),夫須也?!妒琛贩蝽?,莎草也,可爲(wèi)簑笠。《又》彼都人士,臺(tái)笠緇撮。《傳》臺(tái),所以禦暑。笠,所以禦雨也?!豆{》臺(tái),夫須也。都人之士,以臺(tái)皮爲(wèi)笠。
《字彙》洪孤切,音乎。臺(tái)駘,邾地名?!抖Y·檀弓》敗于臺(tái)駘?!对]》臺(tái)音壷,駘音臺(tái)。臺(tái)當(dāng)爲(wèi)壷字之譌。一作壷駘,或作狐駘?!墩滞ā放_(tái)有壷音,非臺(tái)與壷同。字彙以臺(tái)爲(wèi)古壷字,誤也。
《字彙補(bǔ)》左傳,臺(tái)駘。歷考註疏,無狐音。字彙不知何據(jù)而云:亦誤也。
《韻補(bǔ)》葉田黎切,音題。《參同契》皓若搴帷帳,瞑目登高臺(tái),火記六百篇,所趣等不迷。
葉同都切,音徒?!兑琢帧返鋬?cè)法書,藏在蘭臺(tái)。
臺(tái)【卷十二】【至部】
觀,四方而高者。從至從之,從高省。與室屋同意。徒哀切〖注〗、?,古文。?,俗字。
(臺(tái))觀四方而高者也。釋名曰。觀、觀也。於上觀望也。觀不必四方。其四方獨(dú)出而高者、則謂之臺(tái)。大雅。經(jīng)始靈臺(tái)。釋宮、毛傳曰。四方而高曰臺(tái)。傳意高而不四方者則謂之觀、謂之闕也。釋名。臺(tái)、持也。築土堅(jiān)高能自勝持也。古臺(tái)讀同持。心曰靈臺(tái)。謂能持物?;茨献?。其所居神者、臺(tái)以游大淸。注。臺(tái)、持也。又臺(tái)無所鑒、謂之狂生。注。臺(tái)、持也。此皆作臺(tái)自可通。或作古文握。古文握與臺(tái)形相似。從至。從高省。與室屋同意。按臺(tái)不必有屋。李巡注爾雅曰。臺(tái)上有屋謂之謝。然則無屋者謂之臺(tái)。築高而已。云與室屋同意者、室屋篆下皆云從至者所止也。是其意也。?聲。徒哀切。一部。